0 zero, huts
1 bat
2 bi
3 hiru
4 lau
5 bost (bortz)
6 sei
7 zazpi
8 zortzi
9 bederatzi
10 hamar
11 hamaika
12 hamabi
13 hamahiru
14 hamalau
15 hamabost (hamabortz)
16 hamasei
17 hamazazpi
18 hemezortzi (hamazortzi)
19 hemeretzi
20 hogei
21 hogeita bat
22 hogeita bi
23 hogeita hiru
24 hogeita lau
25 hogeita bost (hogeita bortz)
26 hogeita sei
27 hogeita zazpi
28 hogeita zortzi
29 hogeita bederatzi
30 hogeita hamar
31 hogeita hamaika
32 hogeita hamabi
33 hogeita hamahiru
34 hogeita hamalau
35 hogeita hamabost (hogeita hamabortz)
36 hogeita hamasei
37 hogeita hamazazpi
38 hogeita hemezortzi (hogeita hamazortzi)
39 hogeita hemeretzi
40 berrogei
41 berrogeita bat
42 berrogeita bi
43 berrogeita hiru
44 berrogeita lau
45 berrogeita bost (berrogeita bortz)
46 berrogeita sei
47 berrogeita zazpi
48 berrogeita zortzi
49 berrogeita bederatzi
50 berrogeita hamar
51 berrogeita hamaika
52 berrogeita hamabi
53 berrogeita hamahiru
54 berrogeita hamalau
55 berrogeita hamabost (berrogeita hamabortz)
56 berrogeita hamasei
57 berrogeita hamazazpi
58 berrogeita hemezortzi (berrogeita hamazortzi)
59 berrogeita hemeretzi
Zenbakien idazkeraz – 22 –60 hirurogei (hiruretan hogei)
61 hirurogeita bat (hiruretan hogeita bat)
62 hirurogeita bi (hiruretan hogeita bi)
63 hirurogeita hiru (hiruretan hogeita hiru)
64 hirurogeita lau (hiruretan hogeita lau)
65 hirurogeita bost (hiruretan hogeita bortz)
66 hirurogeita sei (hiruretan hogeita sei)
67 hirurogeita zazpi (hiruretan hogeita zazpi)
68 hirurogeita zortzi (hiruretan hogeita zortzi)
69 hirurogeita bederatzi (hiruretan hogeita bederatzi)
70 hirurogeita hamar (hiruretan hogeita hamar)
71 hirurogeita hamaika (hiruretan hogeita hamaika)
72 hirurogeita hamabi (hiruretan hogeita hamabi)
73 hirurogeita hamahiru (hiruretan hogeita hamahiru)
74 hirurogeita hamalau (hiruretan hogeita hamalau)
75 hirurogeita hamabost (hiruretan hogeita hamabortz)
76 hirurogeita hamasei (hiruretan hogeita hamasei)
77 hirurogeita hamazazpi (hiruretan hogeita hamazazpi)
78 hirurogeita hemezortzi (hiruretan hogeita hemezortzi)
79 hirurogeita hemeretzi (hiruretan hogeita hemeretzi)
80 laurogei (lauretan hogei)
81 laurogeita bat (lauretan hogeita bat)
82 laurogeita bi (lauretan hogeita bi)
83 laurogeita hiru (lauretan hogeita hiru)
84 laurogeita lau (lauretan hogeita lau)
85 laurogeita bost (lauretan hogeita bortz)
86 laurogeita sei (lauretan hogeita sei)
87 laurogeita zazpi (lauretan hogeita zazpi)
88 laurogeita zortzi (lauretan hogeita zortzi)
89 laurogeita bederatzi (lauretan hogeita bederatzi)
90 laurogeita hamar (lauretan hogeita hamar)
91 laurogeita hamaika (lauretan hogeita hamaika)
92 laurogeita hamabi (lauretan hogeita hamabi)
93 laurogeita hamahiru (lauretan hogeita hamahiru)
94 laurogeita hamalau (lauretan hogeita hamalau)
95 laurogeita hamabost (lauretan hogeita hamabortz)
96 laurogeita hamasei (lauretan hogeita hamasei)
97 laurogeita hamazazpi (lauretan hogeita hamazazpi)
98 laurogeita hemezortzi (lauretan hogeita hemezortzi)
99 laurogeita hemeretzi (lauretan hogeita hemeretzi)
100 ehun
101 ehun eta bat
102 ehun eta bi
200 berrehun
300 hirurehun
400 laurehun
500 bostehun (bortzehun)
600 seiehun
700 zazpiehun
800 zortziehun
900 bederatziehun
1000 mila
1200 mila eta berrehun
1201 mila berrehun eta bat
1984 mila bederatziehun eta laurogeita lau
1.000.000 milioi bat
10.000.000 hamar milioi
1.000.000.000 mila milioi (miliar bat)
LEXIKOA
Elezahar
= kondaira
Apain
= dotore
Kutsu
= aire
bihi
= ale
ZAPOREAK
Gozoak
Garratzak
Gaziak
Mingotsak
ORTOGRAFIA:
S,X,Z
S
|
X
|
Z
|
Hamasei
|
Txanpon
|
Bizarra
|
Sudurpean
|
Ponpoxo
|
Zitzaizkion
|
Sartu
|
Zen
|
|
Ikasi
|
Atezain
|
|
Samurrena
|
Zuen
|
|
Eskaini
|
Noizbehinka
|
|
Eskupeko
|
Izugarri
|
|
Jaso
|
Zuten
|
|
Esan
|
Bizkor
|
|
Beste
|
Inoiz
|
|
Ez
|
||
Izan
|
||
Zuzendaria
|
||
Zizkioten
|
HITZ
BERDINTSUAK
Jausi/jauzi
Ikusi/ikuzi
Jaso/jazo
Hesi/hezi
Ostu/Hoztu
Hasi/hazi
H
LETRA
Harreman
Ahaztezin
haatik
Harpidedun
Lehoi
Lehia
Lohitu
Ohore
Leiho
Oihu
Ehun
Hirurehun
GRAMATIKA
Izenak: pertsonak, animaliak, landareak, objektuak eta sentimenduak aipatzeko erabiltzen ditugun hitzak dira eta hainbat motetan sailkatzen dira:
- Izen bizidunak: Pertsonak eta animaliak aipatzeko erabiltzen ditugun hitzak dira.
- Izen bizigabeak: pertsona eta animaliak ez diren beste gauza guztiak aipatzeko erabiltzen ditugun hitzak dira.
- Arruntak: Multzo bateko pertsona, gauza, animalia edo leku guztiak adierazteko erabiltzen dira. Mugatzailea hartu ohi dute eta letra xehez idazten dira.
- Izen bereziak: Pertsona, gauza, animalia eta leku jakinak adierazteko erabiltzen dira, ez dute mugatzailerik hartez eta letra larriz idazten dira.
- Izen zenbakarriak: Zenbatu daitezkeen izenak dira, eta zenbatzaile eta guzti ager daitezke.
- Izen zenbakaitzak: Ezin dira zenbatu eta ez dute zenbatzailerik hartzen.
- Izen neurgarriak: Neurtu ahal direnak dira.
- Izen neurgaitzak: Neurtu ezin direnak dira. Haiekin ugaritasuna edo urritasuna adierazteko izenondoak erabiltzen dira.
EUSKARA
1. GAIA
LEXIKOA ESAPIDEAK
ugaldu
|
= ugaritu
|
AHO ZABALIK =
HARRITURIK
|
xede
|
= helburu
|
AHO BATEZ =
ADOSTASUNEZ
|
hausnartu
|
= pentsatu
|
AHO BETEAN = ARGI
ETA GARBI
|
ihardetsi
|
= erantzun
|
AHO BETE HORTZ =
TXUNDITURIK
|
atso = adineko emakumea
atzo = gaurkoaren aurreko eguna
|
||
FAMILIA
|
||
Aitaren arreba =
izeba, izeko
|
||
Amaren neba =
osaba
|
||
Amaren beste semea
= anaia edo neba
|
||
| Aitaren beste alaba= ahizpa edo arreba | ||
| Ama edo aitaren gurasoak = aitona/amona | ||
Amonaren ama=
birramona
|
||
Aitaren
anaia-arreben seme-alabak= lehengusuak
|
||
Aitonaren erraina=
ama/izeba
|
||
Amonaren suhia=
aita/osaba
|
||
GRAMATIKA 1-2 UNITATEAK
Perpausa esanahi osoa duen hizkerako atalik txikiena da. Letra larriz hasten da eta puntuz amaitzen da. Aditza derrigorrezkoa du. Perpausak bi osagai nagusi ditu: Subjektua eta predikatua.
Izenak pertsonak, animaliak, landareak, objektuak eta sentimenduak aipatzeko erabiltzen ditugun hitzak dira.
IZENAK
BIZIDUNAK:pertsonak eta animaliak dira.
|
BIZIGABEAK: beste guztiak.
|
BEREZIAK: pertsona, animalia, gauza eta toki jakinak adierazteko dira
( Jon, Nemo, Guggenheim, Gorbeia, Bilbo,...) Letra larriz idazten dira.
|
ARRUNTAK: multzo bateko pertsona, animalia, gauza edo lekuak adierazteko dira (mutiko, arrain, museo, mendi, hiri,...) Letra xehez idazten dira.
|
IZEN ARRUNTAK horrela sailka ditzakegu:
ZENBAKARRIAK: zenbatu ahal direnak.
(Mendi, museo, zinema, ume, uso,...)
|
ZENBAKARGAITZAK:
zenbatu ezin direnak.
(Gosea, pena, ura, poza, azukrea, edertasuna,...
|
NEURGARRIAK:
neurtu ahal direnak. (Azukrea, ura, gatza, …)
NEURGAITZAK:
neurtu ezin direnak. (Poza, edertasuna, pena, gosea,...)
|
Izen
sintagma: Izenak eta haren osagaiek osatzen dute.
Izen
sintagma NOR kasuan edo NORK kasuan deklina daiteke.
Aditz
sintagma: Predikatu lana egiten du perpausean, hau da,
ekintza adierazten duen perpausaren zatia da.
ORTOGRAFIA
JOKOAN IKASIZ: Hitz konposatuak
Maileguak
Lexikoa
Artikulua
ADBERBIOAK
ZENBAKIEN IDAZKERA
Adberbioek aditzaren ekintza noiz, nola, non... gertatzen den zehazten dute.
Bi adberbio multzo bereizten dira:
Aditzondoak eta Adizlagunak
Aditzondoak
1. Denbora aditzondoak: noiz galderari erantzuten diote.
Hona batzuk: noiznahi, edonoiz, inoiz, noizbait, atzo, gaur, gero, bihar, etzi,
herenegun, berriro, beti, dagoeneko, jadanik, sekula, egundo, orain, orduan,
lehen, laster, behin, maiz, batzuetan, askotan, txikitan, honezkero, urtero,
egunero...; noiztik hona, noizean behin, lehenbailehen, noiz edo noiz, gero eta
goizago
2. Leku aditzondoak: non galderari erantzuten diote eta bai nora,norantz, noraino eta norako galderei ere.
Zenbait adibide:
hemen, hortik, harako, bertan, handixek, edonon, nonahi,
norabait, inon, nonbait, hurbil, urrun...; han-hor-hemen, nondik edo handik, hor
nonbait...
3. Modu aditzondoak: nola (zelan) galderari erantzuten diote.
Hona hemen batzuk:
nolabait, edonola, edozelan, inola, nolanahi, honela,
horrelaxe, halatsu, ederki, poliki, gaingiroki, astiro, apurka, egiazki, ozenki,
ederto, polito, txarto, berriro, emekiro, harrika, korrika, alferrik, isilik, pozik,
adibidez, alderantziz, ustekabean, gustura, asperturik, nekatuta...; nola edo hala,
hain zuzen ere, bide batez, argi eta garbi, batez ere, atzekoz aurrera, benebenetan,
itsu-itsuan, bete-betean, gero eta txarrago...
4. Maila aditzondoak: graduatze edo mailakatze funtzio dute.
Adibide batzuk:
batere, guztiz, aski, biziki, dexente, erabat, erdi, itzel, izugarri,
ikaragarri, lar, nahiko, oso, txit, samar, sobera, zeharo...
5. Iritzi aditzondoak: hiztunaren jarrera edo iritzia zehaztu egiten dute.
Hona batzuk:
agian, antza, jakina, itxuraz, nonbait, noski, apika, akaso,
agidanez...; dudarik gabe, inola ere...
BESTE SAILKAPENA:
Aditzondo bakunak:
Osagai bakarrekoak, hau da, ez daude atzizkiz osaturik:
agudo, aspaldi, atzo, aurki, bart, behin, beti, bihar, etzi, gaur, gero, iaz, lehen, maiz, orain, sarri, sekula
Aditzondo eratorriak:
Beste hitz bati aditzondo-atzizki bat erantziz eratutakoak: ; “-KI” ,“-KA”, “-RO”, “-IK” eta “-LA”
“-KI”: bereziki, ederki, emeki, biziki, gaizki, hobeki, ongi, ozenki, poliki, zehazki...
“-KA”: deika, saltoka, txioka, zarataka, han-hemenka, eztulka, txistuka...
“-RO”: Astiro, berriro, zeharo...
“-IK” : alferrik, baraurik, geldirik , osorik, pozik, hutsik, zutik, gaixorik
“-LA”: nola, honela, horrela, hala
ADITZONDOAK
Aditzondoak gehienetan deklinabide atzizkirik gabe agertuko dira.
Adibidez: Nerea ondo dabil aspaldion.
Aurten ez dugu eguraldi onik izan.
Horrek beti esaten du egia.
Hala ere, inoiz har dezakete deklinabide atzizkiren bat, hauetan bezala:
Lana etziko ekarri behar da.
Gaurko egongo zela esan zuen.
Aditzondo batzuek, izenondoek bezala, -en, -ago eta -egi atzizki
graduatzaileak har ditzakete.
Adibidez: Goizago etorri beharko zenuke.
Astiroegi goaz.
Gaur zeu heldu zara beranduen.
Harago joan behar duzu.
Bestalde, maila adberbioak ere aditzondoak dira. Hauek izenondoen nahiz
adberbioen mailaketarako erabiltzen dira:
Adibidez: Nahiko txarto egon naiz egunotan.
Jokaldia oso ederki amaitu du.
Horiek guztiz aspertuta daude.
Bukatzeko, zenbait aditzondok atzizki intentsiboak ere har ditzake.
Adibidez: Honelaxe egiteko agindu du.
Hantxe egon da.
Oraintxe joango gara.
